SR NO. |
SANSKRIT NAME |
BOTANICAL NAME |
GUJRATI NAME |
USES |
1 |
निम्बुक |
Citrus lemon |
લીંબુ |
ઝાડા થવા, ઉલટી, પેટનો દુઃખાવો, અજીર્ણ |
2 |
कपित्थ |
Limonia acidissima |
કોઠી |
અપચો, અરુચિ, ઝાડા, મરડો, હેડકી , ઉલટી, કાનનો દુઃખાવો |
3 |
शमी |
Prosopis specigera |
ખીજડો |
ચર્મરોગ, હરસ-મસા, ખાંસી, દમ |
4 |
फल्गु |
Ficus carica |
અંજીર |
પુષ્ટિદાયક, રક્તવર્ધક, પિત્ત-વાતશામક |
5 |
तिन्दुक |
Diospyras melanoxylon |
ટીમરૂ |
મલ-મૂત્રરોધક, મધુપ્રમેહ, ફળ- બળવર્ધક |
6 |
पुनर्नवा
रक्त
|
Boerhavia diffusa |
સાટોડી |
સોજા, ગાંઠ, પેશાબની પથરી, મૂત્રમાર્ગના રોગો |
7 |
पूतिहा |
Mentha spicata |
ફુદીનો |
પેટનો ગેસ, અપચો, ખાંસી, શરદી |
8 |
सैरेयक |
Barleria prionitis |
કાંટા શેરીયો |
સંધિવા, આમવાત, દાંતના રોગો |
9 |
सारिवा -
श्वेत
|
Hemidesmus indicus |
અનંતમુલ |
લોહી શુદ્ધિકર, દાહ, તાવ, દુર્ગંધનાશક, વિષનાશક |
10 |
सप्तपर्णी |
Alstonia scholaris |
સપ્તપર્ણી |
મેલેરિયા, મધુપ્રમેહ, ઉદરકૃમિ |
11 |
शालपर्णी |
Desmodium gangeticum |
સાલવણ |
શરદી, ખાંસી, સ્વરવિકૃતિ, એસીડીટી, રસાયન |
12 |
शंखपुष्पी |
Convolvulus pluricaulis |
શંખપુષ્પી |
બુદ્ધિવર્ધક, સ્મૃતિ વર્ધક, માનસિક રોગો |
13 |
शतावरी |
Asparagus racemosa |
શતાવરી |
બલવર્ધક, ધાવણ વધારનાર, અમ્લપિત્ત, આંતરડાંની ચાંદી |
14 |
शिंशप |
Dalbergia sissoo |
સિસમ |
સોજા, મેદસ્વીતા, રક્તશુદ્ધિકર |
15 |
श्लेष्मातक |
Cordia dichotoma |
ગુંદો |
વિષનાશક, ફોડા-ફૂંસી, કેશવર્ધક |
16 |
श्योनाक |
Oroxylum indicum |
ટેંટુ |
ઝાડા થવા, સાંધાના રોગો, સોજા |
17 |
तुलसी -
कृष्ण
|
Ocimum sanctum (black var) |
શ્યામ
તુલસી
|
શરદી, દમ, મેલેરિયા તાવ, ખાંસી, વિષનાશક |
18 |
श्वासघ्नि |
Tylophora asthamatica |
દમવેલ |
દમ, ખાંસી, શરદી |
19 |
ताम्बुल |
Piper betle |
નાગરવેલ |
મુખશુદ્ધિકર, શરદી, ખાંસી, ઉદરકૃમિ |
20 |
उदुम्बर |
Ficus racemosa |
ઉમરડો |
રક્તસ્ત્રાવ, અધિક પેશાબ, ઘા રુઝાવનાર, રક્તપ્રદર |
21 |
वचा |
Acorus calamus |
ઘોડાવજ |
બુદ્ધિ-સ્મૃતિવર્ધક, વાઈ, સ્વર સુધારક, માનસિક રોગો |
22 |
वंश |
Bambusa arundinacia |
વાંસ |
અલ્પમાસિક, ખાંસી, શરદી, કફ |
23 |
वासा |
Adhatoda vasica |
અરડૂસી |
ખાંસી, શરદી, તાવ, રક્તપિત્ત, રાજયક્ષ્મા |
24 |
विजयसार /
बीजक
|
Pterocarpus marsupium |
બીયો |
મધુપ્રમેહ, ચામડીના રોગો, રસાયન |
25 |
वृद्धदारु |
Argyreia narvosa |
વરધારો |
ઘા રુઝવનાર, શક્તિવર્ધક, સાંધાના રોગો |
26 |
अरिष्टक |
Sapindus trifoliatus |
અરીડી |
ઉદરકૃમિ, માથાનો દુઃખાવો, વિષનાશક |
27 |
धत्तूर -
कृष्ण
|
Datura metel |
કાળો
ધતુરો
|
દમ, સોજો, સાંધાનો દુઃખાવો |
28 |
अपराजिता - श्वेत |
Clitoria ternatea |
સફેદ ગોકર્ની
|
બુદ્ધિ - સ્મૃતિવર્ધક, વંધ્યત્વ |
29 |
मूसली -
श्वेत
|
Cheorophytum tuberosum |
સફેદ
મૂસળી
|
શક્તિવર્ધક, વીર્યવર્ધક, રસાયન |
30 |
चांगेरी |
Oxalis corniculata |
ચાંગેરી |
હરસ, પેટના રોગો, ઝાડા |
31 |
जातीफल |
Myristica fragrans |
જાયફળ |
દુર્ગંધનાશક, સ્વર-વર્ણ સુધારનાર, ઝાડા |
32 |
आवर्तकी |
Cassia auriculata |
આવળ |
મુઢમાર, અસ્થિભંગ, મધુમેહ |
33 |
अगस्त्य |
Sesbenia grandiflora |
અગથીયો |
આંખના રોગો, રતાંધણાપણું, માથાનો દુઃખાવો |
34 |
तमालपत्र |
Cinnamomum tamala |
તમાલયમ |
જુની શરદી, ખાંસી, દમ, રુચિકર, હૃદય રોગ |
35 |
आम्र |
Mangifera indica |
આંબો |
ફળ- બળકારક શુક્રવર્ધક, હૃદય માટે હિતકારી, સ્વર સુધારનાર; ગોટલી- ઝાડા, ઉલટી |
36 |
भृंगराज |
Eclipta alba |
ભાંગરો |
પાંડુરોગ, કમળો, વાળ કાળા કરનાર |
37 |
केतकी |
Pandanus tectorius |
કેવડો |
પેશાબનો અટકાવ, પેટનો ગોળો, દુર્ગંધનાશક |
38 |
खदिर |
Acacia catechu |
ખેર |
ચામડીના રોગો, ખાંસી, મોંઢાનાં રોગો |
39 |
कुमारी |
Aloe vera |
કુંવારપાઠું |
અલ્પ આર્તવ, પીડાયુક્ત આર્તવ, દાઝવું, લીવરના રોગો |
40 |
केबुक |
Costus speciosus |
વા-લકડી |
સંધિવાત, આમવાત, કમરનો દુઃખાવો |
41 |
कुटज |
Holarhina anti-dysenterica |
કડા
છાલ
|
ઝાડા થવા, મરડો, સંગ્રહણી, હરસ |
42 |
लज्जालु |
Mimosa pudica |
લજામણી |
દાહ, ઝાડા થવા, રક્તસ્ત્રાવ |
43 |
मदनफल |
Xeromphis spinosa |
મીંઢળ |
ઉલટી કરાવનાર, ગડ-ગૂમડ, મોંઢાનાં ખીલ, સોજા |
44 |
मामेजक |
Enicostema littorale |
મામેજવો |
તાવ, મધુમેહ, કમળો, ઉદરકૃમિ |
45 |
मण्डूकपर्णी |
Centella asiatica |
બ્રાહ્મી |
બુદ્ધિવર્ધક, વાઈ, માનસિક રોગો |
46 |
मरिच |
Piper nigrum |
કાળાં
મરી
|
શરદી, કફ, દમ, શીળસ |
47 |
निलिनी |
Indigofera tinctoria |
ગળી |
દંતકૃમિ, સર્પવિષ, મૂત્રરોધ, કેશવર્ધક |
48 |
निर्गुण्डी |
Vitex negundo |
નગોડ |
રાંઝણ, સંધિવા, આમવાત, કમરનો દુઃખાવો |
49 |
पनस |
Artocarpus integrifolia |
ફણસ |
કંઠમાળ, ફોડકી, બળવર્ધક, શુક્રવર્ધક |
50 |
पर्णबीज |
Kalanchoe pinnata |
પાનફુટી |
પિત્તાશયની પથરી, મૂત્રમાર્ગની પથરી |
51 |
पारिजात |
Nyctanthes arbortristis |
પારીજાત |
રાંઝણ, તાવ, સંધિવા, ચામડીના રોગો |
52 |
पर्णयवानी |
Coleus aromaticus |
પાન
અજમો
|
પેટનો દુઃખાવો, અપચો, શરદી |
53 |
पारिष |
Thespesia populnea |
પારસ
પીપળો
|
અધિક મૂત્રસ્ત્રાવ, શુક્રવર્ધક, વંધ્યત્વ |
54 |
पाटला |
stereospermum suaveolens |
પાડળ
|
સોજા, દમ, પથરી, પેશાબનો અટકાવ |
55 |
पाठा |
Cissampelos pareira |
કાળીપાટ |
ધાવણ શુદ્ધિકર, ઝાડા થવા, હરસ, વિષનાશક |
56 |
पिप्पली |
Piper longum |
લીંડી
પીપર
|
શરદી- કફ, દમ, અપચો, અનિદ્રા, રસાયન |
57 |
प्लक्ष |
Ficus infectoria |
પીપર |
અધિક મૂત્રસ્ત્રાવ, ઘા રુઝવનાર, રક્તસહિત મળપ્રવૃત્તિ |
58 |
दाड़िम
|
Punica granatum |
દાડમ |
ઝાડા થવા, મરડો, પેટના કૃમિ |
59 |
दन्ति |
Baliospermum montanum |
દાંતી |
હરસ, બંધકોષ, ઉદરરોગો |
60 |
एला
क्षुद्र
|
Elettaria cardamum |
એલચી |
ખાંસી, શરદી, પેશાબ લાવનાર, ઉદરશૂલ, અપચો |
61 |
गम्भारी
|
Gmelina arborea |
સીવન |
સંધિશૂલ, સોજા, દાહ, કેશવર્ધક |
62 |
गुडुची |
Tinospora cordifolia |
ગળો |
તાવ, કમળો, દાહ, રસાયન, ચામડીના રોગો |
63 |
गूंजा-रक्त |
Abrus precatorius (Red) |
ચણોઠી – લાલ |
મોંઢાનાં ચાંદા, માથાનો ખોડો, (વિષ દ્રવ્ય) |
64 |
जम्बू |
Syzygium cumini |
જાંબુ |
અધિક મૂત્રસ્ત્રાવ, મધુપ્રમેહ, લોહિવા |
65 |
जाती |
Jasminum officinale |
ચમેલી |
ઘા રુઝાવનાર, પગના ચીરા, ચામડીના રોગો |
66 |
ज्योतिष्मती |
Celastrus paniculata |
માલકાંગની |
બુદ્ધિ -સ્મૃતિવર્ધક, માનસિક રોગો |
67 |
कालमेघ |
Andrographis paniculata |
લીલુંકરિયાતું |
મેલેરિયા તાવ, કમળો, યકૃત રોગો |
68 |
कांचनार-रक्त |
Bauhinia purpurea |
ચંપાકાટી |
ગાંઠ, સોજા, મેદસ્વિતા |
69 |
करमर्द |
Carrisa carandus |
કરમદાં |
અપચો, ઉલટી, ઉદરશૂલ |
70 |
करवीर - रक्त |
Nerium indicum |
લાલ કરેણ |
સર્પવિષ, ઉદરકૃમિ, ખણસ, સફેદ કોઢ |
71 |
करवीर -
पित्त
|
Thevetia peruviana |
પીળી કરેણ |
સર્પ-વીંછીનું ઝેર, ઉદરકૃમિ, સફેદ કોઢ |
72 |
कासमर्द |
Cassia occidentalis |
કાસુંધરો |
ખાંસી, શરદી, દમ |
73 |
अच्छुक |
Morinda tomentosa |
આલેડી |
રક્તવર્ધક, ઘા રુઝવનાર, ચર્મરોગ |
74 |
आमलकी |
Emblica officinalis |
આમળી |
રસાયન, બળવર્ધક, અમ્લપિત્ત, મધુમેહ, યુવાની ટકાવનાર |
75 |
अंकोल |
Alangium salvifolium |
આંકોલ |
ઝાડા થવા, હડકવા, ઉંદરનું વિષ |
76 |
अपराजिता |
Clitoria ternatea |
ગોકર્ની |
શૂલ, શોથ, વ્રણ, કુષ્ઠ, મૂત્રરોગ |
77 |
आरग्वध |
Cassia fistula |
ગરમાળો |
કબજીયાત, ચામડીના રોગો |
78 |
अर्जुन - श्वेत |
Terminalia arjuna |
અર્જુન - સાદડ |
હૃદય રોગ, કોલેસ્ટેરોલ, રક્તશુદ્ધિકર, ઉચ્ચ રક્તચાપ |
79 |
अर्क -
श्वेत
|
Calotropis gigentea |
આકડો – સફેદ |
ચામડીના રોગો, કૃમિ, ખણસ, વિષનાશક |
80 |
अशोक |
Saraca indica |
અશોક |
અનિયમિત માસિકસ્ત્રાવ, વંધ્યત્વ, દાહ |
81 |
अस्थिश्रृंखला |
Cissus quadrangularis |
હાડસાંકળ |
હાડકું ભાંગવું, મણકાની તકલીફ, હાડકા પોલાં થવા |
82 |
अश्वगन्धा |
Withania somnifera |
અશ્વગંધા |
શક્તિવર્ધક, સંધિવા, અનિદ્રા |
83 |
अश्वत्थ |
Ficus religiosa |
પીપળો |
અધિક મૂત્રસ્ત્રાવ, ઘા રુઝવનાર, યોનિવિકાર |
84 |
बकुल |
Mimusops elengi |
બોરસલ્લી |
દંતપીડા, હલતા દાંત, દાંતમાં પરુ થવું, હરસ |
85 |
भूम्यामलकी |
Phyllanthes fraternus |
ભોંયઆમલી |
કમળો, તાવ, યકૃતના રોગો, વિષનાશક |
86 |
भृस्तृणा |
Cymbopogon citratus |
લીલી ચા |
શરદી, કફ, ઉધરસ, પેટનો દુઃખાવો |
87 |
बिभीतक |
Terminalia bellerica |
બહેડા |
ખાંસી, શરદી, વાળપુષ્ટિકર |
88 |
बिल्व |
Aegle marmelos |
બિલી |
ઝાડા, મરડો, હરસ |
89 |
चन्दन -
श्वेत
|
Santalum album |
સુખડ |
દાહ, તાવ, ચામડીના રોગો, વર્ણ સુધારનાર |
90 |
बृहती |
Solanum indicum |
ઉભી ભોરીંગણી |
ખાંસી, દમ, સોજા |
91 |
चित्रक - रक्त |
Plumbago rosea |
લાલ - ચિત્રો |
કષ્ટ આર્તવ, આમવાત, કેન્સર, |
92 |
चित्रक - निल |
Plumbago cappensis |
ભૂરો - ચિત્રો |
અપચો, ઉદરશૂલ, સૂકાહરસ |
93 |
चित्रक -
श्वेत
|
Plumbago zylanica |
સફેદ – ચિત્રો |
અજીર્ણ, ભૂખ લગાડનાર, હરસ, પેટનો દુખાવો |
94 |
न्यग्रोध |
Ficus bengalensis |
વડ |
અધિક મૂત્રસ્ત્રાવ, મોંઢાનાં ચાંદા, ઘા રુઝવનાર |
95 |
सैरेयक -
श्वेत
|
Barleria cristata |
સફેદ કાંટાશેરીયો |
કેશ્ય, રસાયન, બળવર્ધક, મૂત્ર વધારનાર, |
96 |
सर्पगन्धा - वन्य
|
Rauvolfia tetraphylla |
જંગલી સર્પગંધા |
લોહીનું ઊંચુ દબાણ, માથાનો દુઃખાવો |
97 |
पुत्रजीवक |
Putranjeeva roxburghii |
પુત્રજીવક |
વંધ્યત્વ, વિષનાશક, હાથીપગું |
98 |
राजादनी |
Manilkara hexandra |
રાયણ |
બળદાયક, વીર્યવર્ધક, તૃષ્ણાશામક |
99 |
कुलिन्जन |
Alpinia galanga |
કુલિંજન |
દુર્ગંધનાશક, દાંતનો દુઃખાવો, સ્વરસુધારક |
100 |
पारीभद्र |
Erythrina suberosa |
પાંગારો |
શોથ, કૃમિરોગ, કર્ણરોગ |
101 |
शतपत्री |
Rosa centifolia |
ગુલાબ |
હૃદય રોગ, એસીડીટી, રૂઝ લાવનાર, કબજિયાત, પિત્તશામક |
102 |
चिंचा |
Tamarindus indica |
આમલી |
લૂ લાગવી, દાહ, અરુચિ, ઉલટી |
103 |
शिग्रु |
Moringa oleifera |
સરગવો |
સંધિવા, સોજા, ગાંઠ, રાંઝણ |
104 |
हरीतकी |
Terminalia chebula |
હરડે |
હરસ-મસા, પેટના રોગો, ચામડીના રોગો, રસાયન |
105 |
सर्पगंधा |
Rauwolfia serpentina |
સર્પગંધા |
લોહીનું ઊંચું દબાણ, માથાનો દુઃખાવો |
106 |
अर्जुन |
Terminalia arjuna |
સાદડ |
હૃદય બળવર્ધક, અસ્થિભંગ, રકતાલ્પતા |
107 |
शल्लकी |
Boswelia serrata |
સાલેડો |
સંધિવા,આમવાત, દમ, લોહીવા |
108 |
कदम्ब |
Anthocephalus cadamba |
કદમ |
જલન, મુખરોગ, વિષનાશક |
109 |
मधुनाशिनीा |
Gymnema sylvestri |
ગુડમાર |
મધુપ્રમેહ, શોથ, વિષઘ્ન |
110 |
जपा |
Hibiscus rosa-sinesis |
જાસુદ |
રક્તપ્રદર, વાળના રોગો |
111 |
शाक |
Tectona grandis |
સાગ |
મધુપ્રમેહ, ચર્મરોગ, ગર્ભસ્થાપક |
112 |
खर्जूर |
Phoenix sylvestris |
ખજૂરી |
રક્ત-બલ-વીર્ય વર્ધક, પુષ્ટિદાયક |
113 |
निम्ब |
Azadirachta indica |
લીમડો |
ચર્મરોગ, ઉદરકૃમિ, ઘા, તાવ, શરદી, કફ |
114 |
शिरीष |
Albizia lebbeck |
સરસડો |
વિષનાશક, સોજા |
115 |
अश्मन्तक |
Bauhinia racemosa |
આસેતરી |
ગ્રંથી, સોજા, ગળાની ગાંઠ, મેદસ્વિતા, વિષનાશક |